همانطور که غذاها دارای انواع طعم شیرین و ترش و شور و تند و تلخ هستند کلامها نیز دارای این طعمها هستند. برخی از کلامها شیرین، بعضی دیگر ترش و کلامهای دیگر شور یا تند یا تلخ هستند. کلامهای دلنشین شیرین هستند. کلامهایی که معمولاً در بردارنده بیان عیوب دیگران است با ترشی همراه است. کلامهایی که با مزاح همراه هستند شور مزه اند و البته این شوری نباید زیاد باشد و باید مثل نمک در طعام باشد که در حد چاشنی از آن استفاده می شود. کلام هایی که با خشونت و درشتی همراه هستند طعم تند دارند و کلامهایی که کام انسان را تلخ کرده و فرد را ناراحت می کند تلخ مزه هستند. در اسلام آنچه توصیه می شود کلام شیرین است و بعد گاهی ترش هم استفاده شود بد نیست خصوصاً اگر ملس باشد. کلام شور خیلی کمتر است. کلام تند در مقابل دشمنان اسلام و مسلمین و نیز در برابر فساد و بدی هاست. اما در اسلام به هیچ وجه کلام تلخ توصیه نمی شود. زخم زبان، استهزاء، تمسخر، فحش و ... از انواع کلام تلخ هستندکه در اسلام حتی نسبت به دشمنان هم نهی شده است. کلام تند شاید قابل توجیه باشد یعنی کسی بگوید غلبه غضب شد و کلامم تند شد اما کلام تلخ هیچ توجیهی ندارد زیرا از کبر و حرص و حسد بلند می شود. البته باید توجه داشت که عده ای به علت سوء مزاج کلام شیرین به کامشان تلخ می آید و این مشکل از ناحیه شنونده است نه گوینده. نمونه بارز آن خوارج بودند که کلام شیرین امیرالمومنین به کام آنها تلخ بود و باعث ناراحتی آنها می شد. اگر موعظه و نصیحت به کام کسی تلخ بیاید نشان از بیماری شخص دارد و صد البته که باید آن را درمان کند وگر نه اسباب ناراحتی خود و دیگران را فراهم کرده است.
نکته مهم در طعم کلام ها این است که اولاً کلامها نباید طعمشان بیش از حد باشد زیرا دلزدگی می آورد و ثانیاً نباید همیشه کلام یک طعم داشته باشد مثلاً همیشه شیرین نباشد بلکه از انواع طعم غیر از کلام تلخ باید گاه گاهی استفاده شود. حتی می توان گفت کسی که به هیچ وجه کلام تند ندارد معلوم است که تبری و نهی از منکر ندارد. پس باید از کلامها به جای خودشان استفاده شود.
[ چهارشنبه 94/4/31 ] [ 6:56 عصر ] [ فتیان ]
