مولایمان امام زکی صلوات الله علیه در تفسیر عسکری می فرماید: أَلَا وَ إِنَّ أَعْظَمَ فَرَائِضِ اللَّهِ تَعالی عَلَیْکُمْ- بَعْدَ فَرْضِ مُوَالاتِنَا وَ مُعَادَاةِ أَعْدَائِنَا- اسْتِعْمَالُ التَّقِیَّةِ عَلَى أَنْفُسِکُمْ وَ إِخْوَانِکُمْ وَ مَعَارِفِکُمْ- وَ قَضَاءُ حُقُوقِ إِخْوَانِکُمْ فِی اللَّه. بزرگترین فرائض الهی پس از ولایت ما و برائت از دشمنان ما، یکی مراعات تقیّه است هم برخود و هم بر برادرانتان و بعد رعایت حقوق برادران دینی است. پس ما بعد از بحث ولایت و برائت دو وظیفه داریم: یکی تقیّه و دوم: تواخی. تقیّه نسبت به اعداء و تواخی نسبت به احبّاء است. اگر ترک تقیّه کنیم نسبت به اعداء و ترک تواخی کنیم نسبت به احبّاء دچار بحران می شویم و باعث می شود که تولّی و تبرّی ما صدمه بخورد. در جامع الأخبار از امام سجّاد این فرمایش هست که می فرماید: یَغْفِرُ اللَّهُ لِلْمُؤْمِنِ کُلَّ ذَنْبٍ وَ یُطَهِّرُهُ مِنْهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ مَا خَلَا ذَنْبَیْنِ: تَرْکَ التَّقِیَّةِ، وَ تَضْیِیعَ حُقُوقِ الْإِخْوَان. خداوند همه گناهان مؤمنین را می آمرزد و در دنیا و آخرت آنها را از گناه پاک می کند مگر دو گناه: یکی ترک تقیّه، دوّم ضایع کردن حقوق برادران ایمانی. لذا این دو خیلی اهمیّت دارد، وقتی در سوره عصر وارد می شویم، خداوند تبارک و تعالی در آن سوره چهار مطلب را مطرح می کند که متأسّفانه بعضی ها دو مورد آن را می گویند. بعضی ها فقط ایمان و عمل صالح را می گویند، در صورتیکه دو مورد بعدی یعنی تواصی به حق و تواصی به صبر لازم ایمان و عمل صالح است. در اینجا هم در روایت مولا فرمود: اوّل ولایت ما و بعد برائت از دشمنان ما یعنی کسی که تولّی و تبرّی دارد، بعد از آنها باید از تقیّه و تواخی بهره ور باشد که اگر یکی از اینها حذف شود به موارد دیگر ضربه می زند. همین طور که ایمان و عمل صالح را از توصیه به حق و توصیه به صبر جدا نکردیم، اینجا هم ولایت اهلبیت و برائت از دشمنان اهلبیت را از تقیّه و تواخی جدا نمی کنیم.
ضرورت تولّی، تبرّی، تقیّه، تواخی
چنانچه قبلاً گفتیم مولانا زکی صلوات الله علیه می فرماید: أَلَا وَ إِنَّ أَعْظَمَ فَرَائِضِ اللَّهِ تَعالی عَلَیْکُمْ- بَعْدَ فَرْضِ مُوَالاتِنَا وَ مُعَادَاةِ أَعْدَائِنَا- اسْتِعْمَالُ التَّقِیَّةِ عَلَى أَنْفُسِکُمْ وَ إِخْوَانِکُمْ وَ مَعَارِفِکُمْ- وَ قَضَاءُ حُقُوقِ إِخْوَانِکُمْ فِی اللَّه. در این فرمایش چهار مسئله بیان شده است: تولّی و تبرّی و تقیّه و تواخی. این چهار مورد همگی از فرائض بلکه از اعظم فرائض الله می باشند. در روایتی رسول اکرم صلّی الله علیه و آله می فرماید: «الحُبُّ فی اللّه ِ فَریضَةٌ و البُغْضُ فی اللّه ِ فَریضَةٌ». این فریضه بودن مهم است که ما اینها را از واجبات بدانیم و الا اگر بحث سر آن بود که آیا حبّ فی الله هست، بغض فی الله باید باشد یا نباشد مسلّما کسی منکر آن نیست. بحث بر سر آن است که آیا اینها فریضه هستند؟ زیرا در فرائض ترک آنها باعث عقاب و عذاب است. و متأسّفانه در زمان ما نسبت به چهار موضوع نیز سهل انگاری شده و اگر منشأ این سهل انگاری را کارهای دشمنان اهلبیت ندانیم باید منشأ را بی توجهی علمای شیعه بدانیم که برای مردم این مسئله را بازگو نکرده اند و مردم متوجه نشده اند که فرائض اصلی این چهار مورد است. در برخی موارد هم که اشاره به تولّی و تبرّی شده است بحث تقیّه و تواخی را نیاورده اند. در واقع می شود گفت یک سانسوری انجام شده و همین سانسور باعث می شود که تولّی و تبرّی در ما از بین برود. یعنی اگر تقیّه و تواخی در جامعه شیعه نباشد تولّی و تبرّی از بین می رود. ما باید این ارکان اربعه را با هم داشته باشیم و هر کدام را در جای خود قرار دهیم. در اهمیّت تقیّه و تواخی همچنین روایات زیادی وارد شده است مانند روایتی که مولانا امام باقر می فرماید: «أشْرَفُ أخْلاقِ الأئمَّةِ و الفاضِلینَ مِن شِیعَتِنا: التَّقِیَّةُ، و أخْذُ النَّفْسِ بحُقوقِ الإخْوانِ» در این روایت مولایمان اشاره به این مسئله دارد که تقیّه و تواخی هم جزء اخلاق ائمّه اطهار است و هم چنین از شیعیان حقیقی انتظار است که این دو را داشته باشند و به کار ببندند. لذا عبارت استعمال یا اخذ النفس در این روایت یا مشابه آن مثل اقضاهم استفاده شده است.
رابطه ارکان اربعه با دولت کریمه
این روایت نشان می دهد که باید با رعایت تولّی و تبرّی و تقیّه و تواخی، جامعه را آماده دولت کریمه کنیم. در واقع می شود گفت اگر این چهار تا در جامعه قرار بگیرد، مقدمات ظهور آماده می شوند و دولت کریمه محقّق می گردد. و اگر اهلبیت عصمت و طهارت برای آنها دولتی نبود و نتوانستند دولت کریمه ای داشته باشند علّت اصلی همین بود که این چهار رکن در جامعه موجود نبوده و امروز هم در دوران غیبت باز می بینیم که علّت همین است که تولّی و تبرّی و تقیّه و تواخی در جامعه وجود نداشته و لذا غیبت امام استمرار پیدا می کند. ما اگر می خواهیم غیبت تبدیل به ظهور شود و صاحب الزمان در جامعه وارد شوند و دولت کریمه تشکیل دهند باید این چهار رکن را در جامعه پیاده کنیم. پس تحقق جامعه الهی به این چهار رکن می باشد.
[ یکشنبه 96/9/12 ] [ 6:58 عصر ] [ فتیان ]
